بتهوون استعداد ژنتیکی محدودی در موسیقی داشت
یک تیم بین‌المللی از محققان، با بررسی دی‌ان‌ای استخراج‌شده از تار موی لودویگ ون بتهوون، آهنگساز برجسته اتریشی، به نتیجه‌ای جالب و غیرمنتظره دست یافته‌اند: بتهوون، علیرغم نبوغ بی‌همتایش در موسیقی، از نظر استعداد ژنتیکی در یکی از مؤلفه‌های کلیدی موسیقی، یعنی همگام‌سازی ضرباهنگ، امتیاز پایینی داشته است. این پژوهش که توسط دانشمندان مؤسسه ماکس پلانک در آلمان انجام شد، سوالات جدیدی را درباره نقش ژنتیک و محیط در شکل‌گیری نبوغ هنری مطرح کرده است.
همگام‌سازی ضرباهنگ: کلید استعداد موسیقایی
محققان در این مطالعه، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته توالی‌یابی دی‌ان‌ای، بر روی ویژگی‌ای به نام همگام‌سازی ضرباهنگ (Beat Synchronization) تمرکز کردند. این توانایی به افراد امکان می‌دهد تا هنگام شنیدن یک قطعه موسیقی، ضرب‌ها را به درستی تشخیص دهند و با آن هماهنگ شوند. ژن مرتبط با این توانایی پیشتر در یک مطالعه گسترده ژنومی شناسایی شده بود، که در آن از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا توانایی خود در کف زدن به موقع بر سر ضرب‌های موسیقی را نشان دهند.
با کمال تعجب، دانشمندان دریافتند که بتهوون، علیرغم شهرت جهانی به عنوان یکی از بزرگترین آهنگسازان تاریخ، از نظر ژنتیکی امتیاز پایین‌تری در این زمینه نسبت به جمعیت‌های مدرن داشته است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که استعداد موسیقایی تنها به عوامل ژنتیکی محدود نمی‌شود و عوامل دیگری مانند محیط، آموزش و تمرین نیز نقش بسزایی در شکل‌گیری نبوغ هنری دارند.
رازهای دی‌ان‌ای بتهوون
تارا هنچوویچ، پژوهشگر دکترای ژنتیک انسانی در دانشگاه تورنتو، در این باره توضیح داد: «ما از دی‌ان‌ای بتهوون برای محاسبه امتیاز چند ژنی استفاده کردیم تا سطح استعداد ژنتیکی او در همگام‌سازی ضرباهنگ را ارزیابی کنیم.» وی افزود: «نکته جالب این است که بتهوون، با وجود جایگاه بی‌همتایش در تاریخ موسیقی، امتیاز ژنتیکی پایین‌تری نسبت به نمونه‌های جمعیتی مؤسسه کارولینسکا در سوئد و بانک اطلاعاتی بیو وی‌یو در آمریکا داشت.»
این یافته‌ها نشان می‌دهد که استعداد موسیقایی تنها به عوامل ژنتیکی محدود نمی‌شود و عوامل دیگری مانند محیط، آموزش و تمرین نیز نقش بسزایی در شکل‌گیری نبوغ هنری دارند. سیمون فیشر، یکی از نویسندگان ارشد این مطالعه در مؤسسه ماکس پلانک، هشدار داد که نباید بیش از حد به آزمایش‌های ژنتیکی برای سنجش توانایی‌های فردی تکیه کرد. او تأکید کرد که این روش‌ها هنوز محدودیت‌های قابل توجهی دارند و نمی‌توانند به تنهایی تصویر کاملی از استعدادهای یک فرد ارائه دهند.
فیشر در این باره گفت: «اگر کسی ادعا کند که می‌تواند با یک آزمایش ژنتیکی مشخص کند فرزند شما استعداد موسیقی دارد یا نه، باید به چنین ادعایی شک کنید. ژنتیک تنها بخشی از داستان است و عوامل دیگری مانند محیط، آموزش و انگیزه فردی نیز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.»
نقش تمرین و محیط در نبوغ بتهوون
در حالی که مطالعات پیشین نشان داده‌اند حدود ۴۲ درصد از استعداد موسیقی می‌تواند وراثتی باشد، محققان در این پژوهش جدید تأکید کردند که عوامل فرهنگی، محیطی و پیچیدگی‌های موسیقی نیز در شکل‌گیری توانایی‌های انسان نقش بسزایی دارند. آن‌ها اذعان کردند که هنوز نمی‌توان با قطعیت مشخص کرد چه میزان از نبوغ بتهوون ناشی از استعداد ژنتیکی و چه میزان حاصل تمرین‌ها و تلاش‌های بی‌وقفه او بوده است.
زندگی‌نامه‌نویسان بارها به شیوه آموزشی سختگیرانه پدر بتهوون، که اولین معلم او بود، اشاره کرده‌اند. آموزش‌های موسیقی بتهوون از پنج سالگی آغاز شد و گاه آن‌قدر طاقت‌فرسا بود که او را به گریه می‌انداخت. پدرش، یوهان ون بتهوون، که خود یک موسیقیدان بود، از روش‌های سختگیرانه‌ای برای آموزش پسرش استفاده می‌کرد و انتظارات بالایی از او داشت. این آموزش‌های فشرده و زودهنگام، بدون شک نقش مهمی در شکل‌گیری مهارت‌های موسیقایی بتهوون ایفا کردند.
موسیقی: ترکیبی از ژنتیک و محیط
این مطالعه جدید همچنین بر این نکته تأکید می‌کند که موسیقی پدیده‌ای چندوجهی است و نمی‌توان آن را تنها به عوامل ژنتیکی تقلیل داد. محققان خاطرنشان کردند که درک کامل استعداد موسیقایی نیازمند بررسی عوامل متعددی از جمله محیط فرهنگی، آموزش، انگیزه فردی و حتی تجربیات شخصی است. برای مثال، بتهوون نه تنها تحت تأثیر آموزش‌های سختگیرانه پدرش قرار گرفت، بلکه در طول زندگی خود با چالش‌های متعددی مانند ناشنوایی progressive روبرو شد که به نظر می‌رسد بر سبک و عمق آثار او تأثیر گذاشته است.
نتایج این تحقیق اخیراً در مجله علمی «Current Biology» منتشر شده است و بحث‌های جدیدی را درباره نقش ژنتیک و محیط در شکل‌گیری نبوغ هنری برانگیخته است. این یافته‌ها نه تنها به درک بهتر ما از زندگی و آثار بتهوون کمک می‌کند، بلکه سوالات مهمی را درباره ماهیت استعداد و خلاقیت در انسان‌ها مطرح می‌کند.
جمع‌بندی
این مطالعه نشان می‌دهد که نبوغ موسیقایی بتهوون نمی‌تواند تنها به عوامل ژنتیکی نسبت داده شود. در حالی که ژنتیک ممکن است پایه‌ای برای استعداد فراهم کند، عوامل محیطی، آموزشی و شخصیتی نیز نقش حیاتی در تبدیل این استعداد به نبوغ ایفا می‌کنند. بتهوون، با وجود امتیاز ژنتیکی پایین‌تر در همگام‌سازی ضرباهنگ، توانست با تلاش، پشتکار و آموزش‌های فشرده به یکی از بزرگترین آهنگسازان تاریخ تبدیل شود. این یافته‌ها به ما یادآوری می‌کند که استعداد تنها یک نقطه شروع است و موفقیت واقعی حاصل ترکیبی از عوامل مختلف است.
منابع:
https://newatlas.com/science/beethoven-genetic-musicality
https://www.mpi.nl/news/music-and-genomes-beethovens-genes-put-test
بدون دیدگاه